Uçaklarda yaşanan olaylar, yaptırımlar ve önlemler

Birkaç gün önce Türk Hava Yolları’nın İstanbul’dan Londra’ya gerçekleştireceği seferde kabin ekiplerine ağza alınmayacak küfürler eden yolcuyu herkes hayretler içinde izledi. Burada konuyu bir kaç farklı yönden inceleyelim diye düşündüm.

ÖZET

  • THY’nin konuyla ilgili yaptırımı ve açıklaması
  • Kabin ekiplerinin yaşadığı taciz ve hakaretlerle ilgili araştırma verileri
  • Yolcuların uçaktan indirilme sebepleri nelerdir?
  • Uçaktaki taşkın davranışların cezası nedir?
  • Son olarak da Ryanair CEO’sunun bu tarz taşkınlık olaylarının önüne geçilmesi için alkole sınırlama teklifi

Önce olayı bilmeyenler için bir hatırlatma olarak özet geçiyorum. THY’nin İstanbul – Londra uçağı 8. Sıraya check in yaptırdığını söyleyen yolcunun koltuğu 17. Sıraya alınmış. Yolcunun hal, tavır ve konuşmalarından alkollü olduğu belli oluyor. Koltuğunun değişmesine sinirleniyor, yanındaki yolcunun biletine 4.000 TL ödediğini de öğrenince ben 10.000 TL ödedim ne demek arkada oturmak diye sorun çıkarıyor. Sonrasında dakikalarca kabin ekibine küfürler etmeye başlıyor. Kabin ekipleri güvenlik güçlerini çağırdıklarını söyleyince daha çok sinirlenip onlara da hakaretler ediyor. Bu sırada “Ameliyat oldum, belki çocuğum olmayacak” gibi ifadeler kullanıyor. Hem psikolojik sıkıntılar hem de alkolün etkisiyle hakaretlerin sonu gelmiyor. Polis ekipleri uçağa geliyor, onlara da zorluk çıkarıyor ve sihirli cümleyi söylüyor: “Bana dokunamazsınız 10 tane fabrikam var.”
Sonuç olarak polisler tarafından gözaltına alınıyor. Sabırlı polis memurlarını ve o kadar hakarete rağmen duruşunu hiç bozmayan kabin ekibi tebrik ediyorum. Duruşunu hiç bozmayan yolculara pek bir şey diyemiyorum…

THY, yolcuyu kara listeye aldığını açıkladı

Açıklama önce THY Basın Müşaviri Yahya Üstün’den geldi: “14.09.2024 tarihli TK1983 Istanbul – Londra seferinde kabin ekibi ve yolcularımıza karşı agresif tavırlar sergileyen ve sözlü hakarette bulunan yolcu uçaktan polis eşliğinde indirilmiştir. Uçağımıza maddi zarar veren B.G isimli yolcu hakkında hukuki süreç başlatılmış olup, kural dışı yolcu listesine (kara liste) eklenmiştir.”

THY’nin kara listesinde 440 kişi var

Konuyla ilgili bir açıklama da THY CEO’su Bilal Ekşi yaptı: “Uçuş güvenliği hepimizin önceliğidir. Uçuş güvenliğini tehdit eden, ekiplerimize sözlü veya fiili saldırıda bulunanları prosedür gereği süreli veya süresiz uçuştan men listesine alıyor ve kişiler hakkında suç duyurusunda bulunuyoruz. Bu şekilde, listede 440 kişi bulunmaktadır.”

Anket sonuçları uçuş görevlilerinin yaşadığı zorlukları gösteriyor

Uçuş Görevlileri Derneği (AFA) tarafından yayınlanan yaklaşık 5.000 uçuş görevlisinin katıldığı yeni bir ulusal anket, tüm katılımcıların yüzde 85’inden fazlasının 2021’in ilk yarısında hava yolculuğunun artmasıyla birlikte asi yolcularla ilgilendiğini buldu. Yarısından fazlası (%58) bu yıl en az beş olay yaşadı. Şok edici bir şekilde yüzde 17’si fiziksel bir olay yaşadığını bildirdi.

Uçuş Görevlileri, asi davranışın nedeninin veya artan sebeplerinin ne olduğuna inandıkları sorulduğunda, alkol, rutin güvenlik hatırlatmaları, uçuş gecikmeleri ve iptallerinin asi yolcu etkileşimlerinde ortak faktörler olduğunu belirtti. Birçoğu, olaylara birden fazla faktörün katkıda bulunduğunu iletti.

Yolcunun uçaktan indirilme sebepleri nelerdir?

Havayolları, uçağın, mürettebatının veya yolcularının güvenliği için potansiyel bir risk oluşturduğunu düşündükleri yolcuları taşımayı reddetme hakkına sahiptir.  

Sebepler genellikle yolcunun şunları içermesi durumunda olacaktır:

* Sarhoş veya uyuşturucu etkisi altında.
* Kendilerine veya bagajlarına yönelik bir güvenlik kontrolünün yapılmasına izin vermemiştir.
* Yer personelinin veya uçak mürettebatının emniyet veya güvenlikle ilgili talimatlarına uymamıştır.
* Yer personeline, başka bir yolcuya veya uçak mürettebatına karşı tehdit edici, küfürlü veya hakaret içeren sözler kullanmıştır.
* Yer personelinden birine veya uçak mürettebatından birine karşı tehdit edici, küfürlü, hakaret içeren veya asayişi bozucu bir şekilde davranmıştır.
* Uçak mürettebatından birinin görevini yapmasına kasıtlı olarak müdahale etmiştir.
* Uçağın veya içindeki herhangi bir kişinin güvenliğini tehlikeye atmıştır veya yolcunun zihinsel veya fiziksel durumu veya sağlığı kendisine, uçağa veya uçaktaki herhangi bir kişiye tehlike veya risk oluşturuyorsa.

Uçakta uygunsuz davranışlar sergileyen yolculara ne gibi cezalar uygulanıyor?

İlk olarak uçuştan men ediliyor, yukarda da örneğini gördüğümüz gibi hava yolu şirketinin kara listesine alınıyor bu ne demek o yolcu belli bir süre THY’den herhangi bir uçak bileti satın alamayacak.

Bir de size yurt dışında yaşanan bir kaç uçak içi sorun çıkaran yolculara uygulanan yaptırımı paylaşmak istedim;

▪️25 Eylül 2023’te Perth’ten Sidney’e uçan 33 yaşındaki bir adam, asi davranışları nedeniyle uçağın geri dönmesini sebep oldu. Yaklaşık bir yıl sonra, 5 Eylül 2024’te hava yoluna tazminat olarak yakıt maliyetini olan yaklaşık 6.000 dolar ödemesine karar verildi.

▪️Temmuz 2021’de ise Dallas-Fort Worth’tan Charlotte’a uçan bir kadın, Federal Havacılık İdaresi tarafından bir uçuş görevlisini ittiği ve kabin kapısını açmaya çalıştığı iddiasıyla 81.950 dolar para cezasına çarptırıldı .
Bu, FAA’in tarihindeki en büyük cezaydı.

▪️Kasım 2023’te Phoenix’ten Honolulu’ya uçan bir kadın, American Airlines’a kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle yaklaşık 40.000 dolar ödemek zorunda kaldı. Kadın, “küfür ettiği ve uçuş ekibini ve uçaktaki yolcuları tehdit ettiği” için para cezasına çarptırıldı. Kaptan, mürettebatın “görevlerine devam edememesi” nedeniyle Phoenix’e dönmeye karar verdi ve bu da diğer birkaç uçuşun rotasının değiştirilmesine yol açtı.

Uçuşun iptal olması, uçuşun rota değişikliği, uçuşun gecikmesi bunların hepsi hem uçakta bulunan yolcular için hem de hava yolu şirketi için maddi manevi kayıptır. Keyfi yaşatılan bu tarz asi davranışlarla kaybedilen tüm hakların yolcudan fazla fazla alınması taraftarıyım.

Havalimanlarındaki alkole sınırlama teklifi

Aslına bakarsanız yukarıda yazdığım veriler de bu olayın ne ilk ne de son olmadığını söyleyebiliriz. Milyonlarca yolcunun kullandığı uçak seyahatlerinde maalesef böyle durumların yaşanmasını engellemek çok zor. Bu konuya bir çözüm geçtiğimiz ayda Ryanair CEO’su Michael O’Leary, “İnsanların sarhoş araba kullanmasına izin vermiyoruz ve yine de onları 33.000 fit yükseklikte uçaklara bindirmeye devam ediyoruz” dedi. O’leary sarhoş yolcu zorbalığını engellemek için, “Biniş kartı başına ikiden fazla alkollü içecek satışı yasaklanırsa yolcular arasındaki saldırı sayısı azalabilir” teklifinde bulundu. O’leary’e yanıt gecikmedi; İngiltere’nin en büyük pub zincirlerinden birinin kurucusu olan Wetherspoons Başkanı Tim Martin, “Ryanair, bir duble sipariş edilirse İrlanda viskisinde indirim sunuyor” dedi.

Evet tek sebep alkol değil ama alkolün etkisiyle maalesef bazı olayların dozu kaçıyor. Onlarca yolcunun bulunduğu uçak havadayken taşkınlığı tetikliyorsa ve insanların hayatını tehlikeye atıyorsa alkol kısıtlama yöntemleri geliştirilebilir. Ama bu sadece havalimanı içerisinde değil, uçaklarda da uygulanarak gerçekleşebilir.